Η ενσυνειδητότητα και η σημασία για τους μαθητές μέσης εκπαίδευσης

Η ενσυνειδητότητα, ικανότητα να παρατηρούμε προσεκτικά αυτό που βιώνουμε κάθε στιγμή στο παρόν, μπορεί να βελτιώσει τις ακαδημαϊκές επιδόσεις και την ψυχική υγεία σε μαθητές μέσης εκπαίδευσης, σύμφωνα με δύο νέες έρευνες του Πανεπιστημίου MIT (Massachusetts Institute of Technology) τις οποίες επικαλείται ο ιστότοπος ScienceDaily.

«Εξ ορισμού η ενσυνειδητότητα είναι η ικανότητα να επικεντρώνει κανείς την προσοχή του στην παρούσα στιγμή χωρίς να αποσπάται από εξωτερικά ερεθίσματα ή εσωτερικές σκέψεις. Επομένως, αν ένας μαθητής επικεντρωθεί στο δάσκαλό του ή στα μαθήματά του, αυτό θα ωφελήσει τη γνώση», δήλωσε ο Τζον Γκαμπριέλι, καθηγητής εγκεφάλου και γνωστικών επιστημών στο Ινστιτούτο έρευνας για τον Εγκέφαλο του Πανεπιστημίου MIT.

Οι ερευνητές για πρώτη φορά ανακάλυψαν ότι η εκπαίδευση στην ενσυνειδητότητα μπορεί να προκαλέσει μεταβολές στη λειτουργία του εγκεφάλου. Μαθητές της έκτης τάξης που εκπαιδεύτηκαν στην ενσυνειδητότητα, όχι μόνο δήλωναν ότι βιώνουν λιγότερο άγχος, αλλά και μετά από τομογραφίες εγκεφάλου παρατηρήθηκε μειωμένη δραστηριότητα της αμυγδαλής, μιας εγκεφαλικής περιοχής που συνδέθηκε με τον φόβο και άλλα αντίστοιχα συναισθήματα όταν τους παρουσιάστηκαν εικόνες τρομακτικών προσώπων. (Σ.τ.Σ: Στις ΗΠΑ, όπου διεξήχθη η έρευνα, η μέση εκπαίδευση (middle school) καλύπτει τις τάξεις έκτη έως ογδόη, αντιστοιχεί με το ελληνικό γυμνάσιο, γιατί το δημοτικό στις ΗΠΑ είναι συνήθως πενταετές.)

Σύμφωνα με τον Γκαμπριέλι η εκπαίδευση ενσυνειδητότητας στα σχολεία έχει πολλαπλά οφέλη για τους μαθητές και τονίζει την ανάγκη να γίνει μέρος του καθημερινού σχολικού προγράμματος, δεδομένου ότι υπάρχουν ήδη καλά εδραιωμένοι τρόποι διδασκαλίας της.

Στην πρώτη έρευνα, που δημοσιεύτηκε στην επιστημονική επιθεώρηση «Behavioral Neuroscience» μελετητές από το MIT μελέτησαν δύο ομάδες μαθητών. Στη μια εφάρμοσαν ένα ημερήσιο πρόγραμμα εκπαίδευσης στην ενσυνειδητότητα το οποίο διήρκεσε οχτώ εβδομάδες, η άλλη ήταν η ομάδα ελέγχου και δεν εκπαιδεύτηκε στη ενσυνειδητότητα. Πράγματι, διαπιστώθηκε ελαττωμένο άγχος, και μειωμένη δραστηριότητα της αμυγδαλής στην ομάδα που εκπαιδεύτηκε. Οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι η εκπαίδευση στην ενσυνειδητότητα ενδέχεται να δρα προληπτικά ή καταπραϋντικά στις διαταραχές διάθεσης που συνδέονται με υψηλά επίπεδα άγχους.

Στο πλαίσιο της δεύτερης έρευνας, η οποία δημοσιεύτηκε στην επιστημονική επιθεώρηση «Mind, Brain and Education» οι συμμετέχοντες δεν εκπαιδεύτηκαν στην ενσυνειδητότητα. Μετρήθηκε παρόλα αυτά το επίπεδο ενσυνειδητότητας 2.000 μαθητών μέσης εκπαίδευσης στη Βοστόνη, μέσω του ερωτηματολογίου Mindfulness Attention Awareness Scale. Βρέθηκε ότι οι μαθητές με υψηλότερα επίπεδα ενσυνειδητότητας είχαν καλύτερους βαθμούς, λιγότερες απουσίες και λιγότερες αποβολές.

Στη συνέχεια οι ερευνητές προσπάθησαν να διερευνήσουν πιθανά μακροπρόθεσμα οφέλη από την ενσυνειδητότητα χωρίς όμως μεγάλη επιτυχία.

Ο Γκαμπριέλι παρομοίασε την ενσυνειδητότητα με τη γυμναστική, λέγοντας: «Όσο το κάνεις είναι καλό αλλά όταν σταματάς η θετική επίδραση δεν διατηρείται».